Με την ευκαιρία της 26ης Ιουνίου 2015 το Κέντρο Ενημέρωσης και Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων επιθυμεί να επισημάνει τα πιο κάτω:
Α) Σχετικά με το φαινόμενο των εξαρτήσεων στην Ευρώπη και στην Κύπρο παρατηρούνται τα ακόλουθα:
ΚΑΝΝΑΒΗ
Στην Ευρώπη η χρήση κάνναβης είναι η πιο διαδεδομένη. Περίπου 1% των ενηλίκων στην Ευρώπη κάνει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή χρήση κάνναβης. Επίσης έχουν παραχθεί 130 συνθετικά κανναβιοειδή.
Όσον αφορά τη Κύπρο τα άτομα που ζητούν θεραπεία για την Κάνναβη αυξάνονται και φτάνουν το 75%. Η ηλικιά έναρξης είναι η ίδια στα δύο φύλα. Τα άτομα δοκιμάζουν για πρώτη φορά 20 ετών. Ηλικία η οποία βρίσκει τα αγόρια στο στρατό και τα κορίτσια στις σπουδές ή την εργασία.
Επιπλέον αύξηση παρατηρείται και στις κατασχέσεις της κάνναβης.
– Παρουσιάζεται ανάμεσα στους νέους μια κουλτούρα αντίληψης της κάνναβης ως αβλαβούς ουσίας, η οποία διαδίδεται έντονα μέσω του διαδικτύου. Χρειάζεται παροχή αντικειμενικής πληροφόρησης εκ μέρους όλων των φορέων που ασχολούνται με το ζήτημα αυτό προς το κοινό.
ΗΡΩΙΝΗ
Όσον αφορά την χρήση ηρωίνης, στην Ευρώπη παρατηρείται μια πτώση. Περισσότεροι από τους μισούς (700.000) εξαρτημένους χρήστες οπιοειδών μπαίνουν σε προγράμματα υποκατάστασης οπιοειδών. Ωστόσο στο Αφγανιστάν παρατηρείται αύξηση στην παραγωγή οπίου και το ίδιο συμβαίνει και στα εργαστήρια επεξεργασίας ηρωίνης στην Ευρώπη. Αυτό, αποτελεί μια πρόκληση για τα επόμενα χρόνια τόσο για τους πρώην χρήστες –ειδικά γιαυτους που βρίσκονται σε συντήρηση με υποκατάστατα- όσο και για νέους όπου πιο φθηνή ηρωίνη θα διοχετευθεί στην Ευρώπη (Ψηλή προσφορά/χαμηλή ζήτηση).
Στην Κύπρο η ηρωίνη αποτελεί την δεύτερη ουσία κατάχρησης.
Τα τελευταία 3 χρόνια, παρατηρείται αύξηση στα αιτήματα θεραπείας με κύρια ουσία τα άλλα οπιοειδή (π.χ“Oxycodone”). Από την άλλη όμως, παρατηρείται μείωση των κατασχέσεων ηρωίνης.
ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Αναφορικά με την χρήση κοκαίνης στην Ευρώπη η ουσία αυτή είναι η πιο διαδεδομένη παράνομη διεγερτική ουσία. Στην Κύπρο το ποσοστό των ατόμων που κάνει χρήση κοκαινης σαν κύρια ουσία φτάνει το 10%. Επίσης παρατηρείται αύξηση στις κατασχέσεις.
Στην Ευρώπη η χρήση μεταμφεταμινών γίνεται με πιο επικίνδυνο τρόπο για το άτομο, αφού πλέον γίνεται ενέσιμη.
Όσον αφορά την Κύπρο εμφανίζεται μια αυξητική τάση στα αιτήματα θεραπείας για την μεθαμφεταμίνη (4% το 2014).
ΝΕΕΣ ΨΥΧΟΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ
Σχετικά με τις Νέες Ψυχοδραστικές ουσίες στην Ευρώπη εντοπίζονται δύο νέες ουσίες κάθε εβδομάδα. Κατά τα τελευταία τρία χρόνια εντοπίστηκαν περίπου 450 νέες ψυχοδραστικές ουσίες. Τέλος το διαδίκτυο αποτελεί πρόκληση για την αγορά των νόμιμων διεγερτικών ουσιών, αφού υπάρχουν 650 δικτυακοί τόποι πώλησης.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ
Στην Ευρώπη παρατηρούνται τουλάχιστον 6.100 θάνατοι από υπερβολική δόση, κυρίως ηρωίνης και άλλων οπιοειδών.
Οι θάνατοι στην Κύπρο είναι κατά το 2004- 2014 ήταν 160. Το 2014 σημειώθηκαν 10 θάνατοι. Σε 2 περιπτώσεις ο θάνατος έγινε λόγω χρήσης άλλων οπιοειδών.
Όσον αφορά τις μολυσματικές ασθένειες λόγω της προβληματικής χρήσης έχει μειωθεί στην Ευρώπη. Από την άλλη στην Κύπρο, η διάγνωση των μολυσματικών ασθενειών είναι σε χαμηλά επίπεδα εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν παραπέμπονται για εξέταση. Ωστόσο το ποσοστό επικινδυνότητας είναι μεγάλο αφού 1 στους 4 χρήστες που βρίσκονται σε θεραπεία έχουν κάνει ενδοφλέβια χρήση έστω και μια φορά στη ζωή τους.
Το 2014 49 άτομα διαγνώστηκαν με ηπατίτιδα C.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Αν και τα ποσοστά του καπνίσματος παρουσιάζουν συγκράτηση, εντούτοις παρατηρείται χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων και ναργιλέ, ιδιαίτερα ανάμεσα στους εφήβους
ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ
Οι έρευνες δείχνουν πως παρατηρείται αυξητική κατανάλωση ανάμεσα στους έφηβους, νέους και στις γυναίκες.
Διαπιστώνεται πως εκτός από τους πολλούς ψυχο-κοινωνικούς παράγοντες που βοηθούν στην χρήση η εύκολη προσβασιμότητα είναι επίσης πολύ καθοριστικός παράγοντας.
Τα ποσοστά των γυναικών που ζητούν βοήθεια σε σχέση με τους άντρες από αναλογία 80% προς 20% αυξήθηκε σε 70% προς 30%
– Το ΚΕΝΘΕΑ με ανησυχία παρακολουθεί την εντεινόμενη διαφημιστική καμπάνια διάδοσης της μπύρας ανάμεσα στον γυναικείο πληθυσμό. Επειδή η επίδραση του αλκοόλ στο γυναικείο οργανισμό διαφέρει από τον ανδρικό προτείνουμε την έναρξη διαφώτισης και ενημέρωσης ανάμεσα στις γυναίκες.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΣΤΟΝ ΤΖΟΓΟ
– Η εξάρτηση από τον τζόγο αποτελεί πλέον και διεθνώς αναγνωρισμένη διαγνωστική κατηγορία.
– Παρόλο που στην Κύπρο δεν υπάρχουν ερευνητικά στοιχεία εμπειρικά γίνεται εκτίμηση πως η εξάρτηση στον τζόγο καλύπτει ένα μεγάλο μέρος του κυπριακού πληθυσμού με καθημερινό τζίρο που πιθανόν φτάνει το ένα εκατομμύριο ευρώ.
Το ΚΕΝΘΕΑ αναπτύσσει προληπτική δραστηριότητα αλλά και θεραπεύτική μέσα από ομάδες αυτοβοήθειας για αντιμετώπιση της εξάρτησης αυτής.
Β) Σχετικά με θέματα πολιτικής και προγραμμάτων
– Με ανησυχία παρακολουθούμε πως τα κονδύλια στον τομέα της πρόληψης και θεραπείας μειώνονται συνεχώς σε όλους τους τομείς, σε σημείο που αποτελούν μόνο το 20% των πόρων, ενώ τα υπόλοιπα 80% αφορούν την νομική διαχείριση του προβλήματος. Αυτό δείχνει πως η πολιτική μας δίνει έμφαση στην μείωση της προσφοράς και όχι στην μείωση της ζήτησης.
Μέσα στο ίδιο πλαίσιο είναι και η ανησυχία μας στην μη θετική αντιμετώπιση των οικονομικών αναγκών του Μη κυβερνητικού τομέα και των φορέων πρόληψης
– Με λύπη παρακολουθούμε την συνεχή μείωση της σημασίας του ΕΚΤΕΠΝ στην Κύπρο με σημαντικό σημείο της μείωσης της επιστημονικής και πολιτικής του ανεξαρτησίας.
-Χαιρετίζουμε την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για προώθηση των αλλαγών στον Νόμο του 1992 για θεραπεία αντί της φυλακής.
Με τον τρόπο αυτό γίνεται αρχή στην αποεγκληματοποίηση της χρήσης και σταματά ο χρήστης να θεωρείται εγκληματίας, αλλά πρώτα ως ασθενής με εξάρτηση που χρειάζεται βοήθεια.
– Χαιρετίζουμε την συνέχιση και την συμβολή του προγράμματος της ΥΚΑΝ για παραπομπή νεαρών συλληφθέντων για θεραπεία αντί ποινής που δίνει δεύτερη ευκαιρία στους νεαρούς χρήστες.
– Χαιρετίζουμε την υπογραφή για συνέχιση του προγράμματος για ενίσχυση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας του στρατού, το οποίο αποτελεί συνεργασία του ΚΕΝΘΕΑ με τη Διεύθυνση Υγειονομικού της Εθνικής Φρουράς και χρηματοδοτείται εξολοκλήρου από το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου, το οποίο εξελίσσεται πολύ ομαλά. Στα πλαίσια του προγράμματος εξυπηρετείται μεγάλος αριθμός φαντάρων.
– Με ανησυχία παρακολουθούμε την δυσκολία των υπηρεσιών του κράτους για αντιμετώπιση της συννοσυρότητας. Αυτή είναι η κατάσταση όπου μαζί με την εξάρτηση συνυπάρχει ή προϋπήρχε και βγήκε στην επιφάνεια ψυχική διαταραχή.
Αυτό φάνηκε κατά τα τελευταία χρόνια όπου οι ψυχώσεις λόγω κατάχρησης διεγερτικών ουσιών (κοκαίνης, μεθαμφεταμίνης- crystal) και κάνναβης αντιμετωπίζονται με υποχρεωτική θεραπεία στο Νοσοκομείο Αθαλάσσας.(Περίπου 100 περιπτώσεις το χρόνο).
Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα φαίνεται πως υπάρχει κενό στο θεραπευτικό συνεχές. Ενώ αντιμετωπίζεται πολύ αποτελεσματικά το στάδιο της αντιμετώπισης της ψύχωσης, λόγω μη ύπαρξης δομής ή προγράμματος απεξάρτησης στον ίδιο χώρο, το άτομο απολύεται χωρίς να πάρει καμιά βοήθεια για την εξάρτηση του και σύντομα οδηγείται στην υποτροπή.
Η πρόταση μας είναι όπως οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας μελετήσουν την περίπτωση δημιουργίας σχετικού προγράμματος. Γνωρίζοντας τις δυσκολίες στελέχωσης και ανεύρεσης οικονομικής κάλυψης προτείνουμε και ως εναλλακτική λύση την αναζήτηση συνεργασίας και με τον ΜΚΟ.
Εμείς ως ΚΕΝΘΕΑ και με την βοήθεια του ΑΣΚ και την επιστημονική εποπτεία των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε το κυβερνητικό έργο.
Γ) Δεσμεύσεις
– Το ΚΕΝΘΕΑ δεσμεύεται όπως θα ενισχύσει τον αγώνα ενάντια στις εξαρτήσεις τόσο μέσα από τα προληπτικά του προγράμματα όσο και μέσα από τα θεραπευτικά του προγράμματα.
– Θα γίνει συντονισμένη προσπάθεια ώστε τα προγράμματα μας να φτάσουν ομάδες του πληθυσμού που είναι δύσκολο να προσεγγιστούν.
– Θα γίνει κάθε προσπάθεια, ώστε να εξευρεθούν πόροι για απρόσκοπτη συνέχιση όλων των υφιστάμενων μας προγραμμάτων και υλοποίηση των νέων αναγνωρισμένων από το Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου προγραμμάτων μας.
Το ΚΕΝΘΕΑ δηλώνει παρόν, έτοιμο να σταθεί δίπλα στην Κυπριακή κοινωνία σε αυτές τις δύσκολες ώρες.
ΓΙΑ ΜΕΡΙΚΟΥΣ
Η 26-Η ΙΟΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ
ΣΕ ΜΑΣ ΣΤΟ ΚΕΝΘΕΑ
ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ
ΜΕΡΑ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ
